NextGenerationEU (KPO)
Krajowy Plan Odbudowy i Zwiększania Odporności (KPO) jest to program składający się z 54 inwestycji i 48 reform, mający na celu wzmocnienie polskiej gospodarki. Jest on finansowany z Instrumentu na Rzecz Odbudowy i Zwiększenia Odporności (RRF) stanowiącego kluczowe narzędzie NextGenerationEU. Dany instrument zapewni do 800 mld euro (w cenach bieżących) na wsparcie inwestycji i reform w całej UE. Każdy kraj członkowski miał za zadanie przygotować własny plan odbudowy gospodarki po kryzysie związanym z COVID-19. W celu realizacji KPO Polska otrzymała 158,5 mld zł z czego aż 106,9 mld zł zostanie rozdysponowanych w formie bezzwrotnych dotacji. Znaczna część budżetu będzie wspierać zieloną transformację (42,7%) oraz transformację cyfrową (20,85%).
Projekty realizowane w ramach KPO powinny się wpisywać w zakres tematyczny dla 6 filarów RRF (Recovery and Resilience Facility). Celem RRF jest promowanie spójności gospodarczej, społecznej i terytorialnej UE poprzez zwiększenie odporności i zdolności dostosowawczych, łagodzenie społecznych i gospodarczych skutków kryzysu oraz wspieranie cyfrowej i zielonej transformacji. Każda inwestycja zaplanowana w ramach KPO musi być także zgodna z zasadą DNSH (Do No Significant Harm) czyli zasadą „nie czyń znaczącej szkody”.
6 filarów:
- Zielona transformacja
- Transformacja cyfrowa
- Inteligentny i trwały wzrost gospodarczy sprzyjający włączeniu
- Spójność społeczna i terytorialna.
- Zdrowie i odporność gospodarcza, społeczna i instytucjonalna
- Rozwiązania dla przyszłych pokoleń, w tym edukacja i umiejętności
Struktura KPO została podzielona na komponenty od A do F, które odpowiadają konkretnym obszarom działania.
A ODPORNOŚĆ I KONKURENCYJNOŚĆ GOSPODARKI
B ZIELONA ENERGIA I ZMNIEJSZENIE ENENRGOCHŁONNOŚCI
C TRANSFORMACJA CYFROWA
D EFEKTYWNOŚĆ, DOSTĘPNOŚĆ I JAKOŚĆ SYSTEMU OCHRONY ZDROWIA
E ZIELONA INTELIGENTNA MOBILNOŚĆ
F POPRAWA JAKOŚCI INSTYTUCJI I WARUNKÓW REALIZACJI KPO
Natomiast środki finansowe zostały podzielone na część grantową i pożyczkową. Budżet części pożyczkowej to 51,6 mld zł z czego największa ilość środków została przeznaczona na komponent B czyli Zieloną energię i zmniejszenie energochłonności. Z kolei część grantowa obejmuje wszystkie dotacje, w tym dla przedsiębiorców co czyni ją szczególnie atrakcyjną pod względem pozyskania dofinansowania na dane przedsięwzięcia.
KPO dla przedsiębiorców
Przykładowe konkursy w ramach KPO dla przedsiębiorców dedykowane są zielonym innowacjom, projektom GOZ, cyfryzacji, robotyzacji, czy też wsparciu przetwórstwa rolno-spożywczego. KPO A2.1.1 Inwestycje wspierające robotyzację i cyfryzację w przedsiębiorstwach to konkurs, gdzie dofinansować będzie można innowacyjne rozwiązania nakierowanych na transformację cyfrową, robotyzację, transformację w kierunku Przemysłu 4.0, tworzenie cyfrowych miejsc pracy, czy wykorzystanie technologii chmurowych oraz sztucznej inteligencji (AI) w celu zwiększenia stopnia automatyzacji przedsiębiorstw. O dofinansowanie w tym konkursie będą mogły ubiegać się wyłącznie duże przedsiębiorstwa. Budżet konkursu liczy 449 899 688 euro, a maksymalna wartość projektu wynosi 140 mln zł. Wsparcie przeznaczone jest na realizację inwestycji początkowej (m.in. w formie utworzenia nowego zakładu czy dywersyfikacji produkcji).
Pozostając w obszarze inwestycji i innowacji, dostępny będzie także konkurs KPO A.2.2.1 Inwestycje we wdrażanie technologii i innowacji środowiskowych, w tym związanych z GOZ. Przedsiębiorcy, zarówno MŚP jak i duże firmy, będą mogli pozyskać środki na działania związane z wykorzystaniem surowców wtórnych, inwestycjami służącymi opracowaniu technologii w zakresie wykorzystania odpadów czy wdrożenia modelu GOZ, czy pilotażowym badaniem składu morfologicznego wybranych hałd odpadów poprzemysłowych oraz powydobywczych, Alokacja konkursu to ok. 360 mln zł, z czego maksymalna kwota dofinansowania dla MŚP wynosi 3,5 mln zł.
Jednym z konkursów w ramach KPO dla MŚP jest także KPO A1.4.1 Wsparcie mikro, małych i średnich przedsiębiorstw przetwórstwa rolno-spożywczego. Działanie ma charakter inwestycyjny, a dofinansowanie można przeznaczyć przede wszystkim na koszty budowy (w tym rozbudowy, remontu) budynków wykorzystywanych do prowadzenia działalności przetwórczej lub wprowadzania do obrotu produktów rolnych, a także infrastruktury towarzyszącej oraz koszty zakupu nowych maszyn i urządzeń, w tym specjalistycznych środków transportu.
Grant rządowy
Grant rządowy czyli Program wspierania inwestycji o istotnym znaczeniu dla gospodarki polskiej na lata 2011-2030 to znane już przedsięwzięcie. Jednak jego atrakcyjność wzrosła dopiero w wyniku nowelizacji z 2019 r., która doprowadziła do zwiększenia jego dostępności dla mniejszych podmiotów – MŚP. Grant rządowy finansowany jest z budżetu państwa, a jego celem jest wzrost innowacyjności przedsiębiorstw i konkurencyjności polskiej gospodarki, a także niwelowanie różnic między regionami w myśl zasad regionalnej pomocy inwestycyjnej.
Jakie wsparcie przewiduje grant rządowy?
Dofinansowanie można pozyskać na inwestycję początkową z dwóch tytułów:
- Wsparcie z tytułu kosztów tworzenia nowych miejsc pracy (grant na zatrudnienie), rodzaje inwestycji:
- Centrum Doskonałości Procesów Biznesowych,
- Centrum Zaawansowanych Usług Biznesowych,
- Centrum Wysokozaawansowanych usług (CBR).
- Wsparcie z tytułu kosztów kwalifikowanych nowej inwestycji (grant inwestycyjny), rodzaje inwestycji:
- Strategiczna – inwestycja produkcyjna w dowolnej branży,
- Innowacyjna – inwestycja produkcyjna, której rezultatem jest innowacja produktowa lub procesowa co najmniej w skali kraju,
- Centrum Wysokozaawansowanych Usług (kod 72 PKWiU – usługi w zakresie badań naukowych i prac rozwojowych, inwestycja w centrum badawczo-rozwojowe).
W ramach grantu rządowego można dofinansować także koszty przeszkolenia nowych pracowników. Szczególnie atrakcyjny dla przedsiębiorców prowadzących działalność produkcyjną będzie grant inwestycyjny, który umożliwi sfinansowanie kosztów zakupu maszyn, linii technologicznych czy specjalistycznego oprogramowania.
Program ten ulega częstym zmianom. Ostatnia duża nowelizacja miała miejsce na początku 2021 r. w ramach przeciwdziałania negatywnym skutkom pandemii COVID-19. Preferencyjne warunki obowiązywały jednak tylko do 31 grudnia 2021 r. Aktualnie obowiązująca jest więc nowelizacja Programu z 2019 r., która zwiększyła dostępność grantu dla przedsiębiorców w efekcie m.in. obniżenia kryteriów wejścia (kryteriów ilościowych) dotyczących wymaganych kosztów kwalifikowanych inwestycji oraz liczby nowoutworzonych miejsc pracy. Można więc zauważyć, że program ten adaptuje się do zmian w gospodarce i oferuje możliwie najlepsze rozwiązania. Nabór ma charakter ciągły, a aplikować można do 2025 roku. Fundusze natomiast będą wypłacane do końca 2030 roku.
Konkursy organizowane przez NFOŚiGW finansowane ze środków krajowych
Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej koncentruje się na skutecznym i efektywnym wspieraniu działań na rzecz środowiska w szczególności uwzględniając działania służące absorpcji środków zagranicznych obsługiwanych przez NFOŚiGW. Fundusz ten stoi na czele systemu finansowania działań z zakresu ochrony środowiska i gospodarki wodnej. Jest jednym z ważniejszych narzędzi realizacji polityki ochrony środowiska w Polsce.
Kierunki finansowania ochrony środowiska i gospodarki wodnej ze środków i przy udziale NFOŚiGW wg. Strategii Działania Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej na lata 2021-2024.
- Transformacja energetyczna gospodarki
- Poprawa jakości powietrza
- Adaptacja do zmian klimatu
- Przejście na gospodarkę o obiegu zamkniętym, w tym gospodarowaniu odpadami
- Poprawa gospodarki wodno-ściekowej
- Działania na rzecz ochrony przyrody
Biorąc pod uwagę zagadnienie dotyczące gospodarki odpadami dedykowanym konkursem organizowanym przez NFOŚiGW jest działanie 2.1 Instalacje gospodarowania odpadami realizowane w ramach programu priorytetowego Racjonalna gospodarka odpadami. Celem konkursu jest realizacja zasad gospodarki odpadami, a w szczególności hierarchii sposobów postępowania z odpadami. Dotacje można pozyskać m.in. na budowę nowych, rozbudowę lub modernizację istniejących instalacji odzysku, w tym recyklingu selektywnie zebranych odpadów komunalnych, w tym bioodpadów, odzysku, w tym recyklingu odpadów innych niż komunalne, w tym odpadów wytworzonych z odpadów komunalnych, czy unieszkodliwiania odpadów niebezpiecznych (w tym medycznych.
Innym środowiskowym działaniem w ramach programu Racjonalna gospodarka odpadami jest konkurs Selektywne zbieranie i zapobieganie powstawaniu odpadów. Celem konkursu jest realizacja zasad gospodarki odpadami, a w szczególności hierarchii sposobów postępowania z odpadami, poprzez utworzenie i utrzymanie na terenie Polski zintegrowanej i wystarczającej sieci instalacji gospodarowania odpadami. Inwestycje, które wpisują się w zakres tematyczny to np. budowa lub modernizacja stacjonarnych punktów selektywnego zbierania odpadów komunalnych, rozwój infrastruktury technicznej procesów logistycznych związanych z pozyskaniem, magazynowaniem i dystrybucją niesprzedanych lub niespożytych artykułów żywnościowych.
