Negocjacje programu FENG z Komisją Europejską – omówienie kluczowych zmian z perspektywy przedsiębiorców

Spis treści

• Zmiana modułów obligatoryjnych w Priorytecie 1
• Wprowadzenie nowej formy wsparcia w postaci dotacji warunkowej
• Nowe wymogi i ograniczenia dotyczące dużych przedsiębiorstw – Kredyt na innowacje technologiczne oraz Kredyt ekologiczny
• Ścieżki wdrażania priorytetu nr 1 FENG
• Podsumowanie

W następstwie konsultacji z Komisją Europejską wprowadzone zostały zmiany do programu Fundusze Europejskie dla Nowoczesnej Gospodarki (FENG). Prześledziliśmy je dla Was i prezentujemy poniżej z krótkim komentarzem.

Zmiana modułów obligatoryjnych w Priorytecie 1

W pierwotnej wersji programu FENG do modułów obowiązkowych zaliczono „Prace B+R” lub „Infrastrukturę B+R”. W praktyce oznaczało to, że przedsiębiorcy musieli przewidzieć prowadzenie prac badawczych (badań przemysłowych i/lub prac rozwojowych, tworzenie prototypu, testowanie go itp.) lub inwestycje w infrastrukturę niezbędną do realizacji agendy badawczej celem opracowywania innowacyjnych produktów lub usług. Nowa wersja programu Fundusze Europejskie dla Nowoczesnej Gospodarki umożliwia firmom z sektora MŚP finansowanie projektu inwestycyjnego polegającego na wdrażaniu już posiadanych wyników prac B+R. Wcześniej przeprowadzone prace badawcze, np. dofinansowane jeszcze ze środków POIR 2014-2020, otworzą podmiotom z sektora MŚP dostęp do pozostałych modułów i oferowanego w ich ramach szerokiego wachlarza wsparcia m.in. finansowania wdrażania specjalistycznych rozwiązań cyfrowych, wsparcia ekoprojektowania i przeprowadzania ocen środowiskowych czy promocji produktów lub usług na rynkach zagranicznych. Dla MŚP obligatoryjnymi modułami będą „Prace B+R” lub „Wdrożenie innowacji”. W przypadku dużych przedsiębiorstw sytuacja będzie wyglądać inaczej – dla nich moduł „Prace B+R” będzie zawsze obligatoryjny. Tym samym duże przedsiębiorstwa chcąc dofinansować koszty inwestycji lub uzyskać dodatkowe wsparcie na internacjonalizację czy cyfryzację będą zobligowane do przeprowadzenia prac badawczych w ramach projektu. Ponadto przedsiębiorstwa inne niże MŚP i small mid-caps, aby uzyskać wsparcie na inwestycje produkcyjne będą musiały podjąć współpracę z firmami z sektora MŚP.

W kontekście wsparcia modułowego warto jeszcze zaznaczyć, że przedsiębiorstwa będą mogły pozyskać dotacje zarówno na projekty linearne umożliwiające przeprowadzenie innowacyjnego przedsięwzięcia przez kolejne etapy rozwoju, jak i projekty nielinearne, w których przedsiębiorcy będą dowolnie dobierać moduły, stosownie do swoich potrzeb, natomiast ich realizacja nie będzie od siebie wzajemnie uzależniona.

Wprowadzenie nowej formy wsparcia w postaci dotacji warunkowej

W nowej wersji programu FENG rozszerzono katalog form wsparcia zwrotnego lub łączącego dofinansowanie zwrotne z dotacjami. Pojawiły się zapisy dotyczące wsparcia w ramach Priorytetu 1 (Wsparcie dla przedsiębiorców) w formie dotacji oraz częściowo zwrotnej dotacji warunkowej. W Priorytecie 1 wszystkie moduły, z wyjątkiem modułu wdrożeniowego, finansowane będą w formie bezzwrotnej (dotacje). Dotacja warunkowa zastosowana zostanie do rozliczeń w ramach modułu „Wdrożenie innowacji” tj. finansowania wdrożeń wyników prac B+R na rynek. Część wsparcia (minimum 50%) będzie mieć charakter zwrotny – zwrot będzie uzależniony od uzyskanych efektów (powiązanie np. z wygenerowanymi przychodami). Szczegółowe zasady funkcjonowania dotacji warunkowej zostaną na pewno jeszcze doprecyzowane. Będziemy trzymać rękę na pulsie i informować, gdy pojawią się szczegółowe wytyczne.

Nowe wymogi i ograniczenia dotyczące dużych przedsiębiorstw – Kredyt na innowacje technologiczne oraz Kredyt ekologiczny

Program Fundusze Europejskie dla Nowoczesnej Gospodarki zakłada kontynuację znanego i popularnego konkursu Kredyt na innowacje technologiczne (dostępnego w ramach POIR) stanowiącego instrument łączący finansowanie dłużne z udziałem banków komercyjnych oraz bezzwrotne w formie dotacji. Co istotne zgodnie z najnowszą wersją FENG kredyt na innowacje technologiczne będzie adresowany wyłącznie do firm z sektora MŚP. Ze wsparcia zostały wyłączone przedsiębiorstwa typu small mid-caps i mid-caps. Podmioty te będą mogły natomiast startować w konkursie Kredyt ekologiczny. Celem działania będzie wspieranie transformacji przedsiębiorstw w zakresie efektywności energetycznej poprzez modernizację infrastruktury w przedsiębiorstwach, a także wdrażanie nowych lub ulepszonych produktów, usług w powiązaniu ze zmianą procesów, ukierunkowanych na redukcję zużycia energii w danym przedsiębiorstwie lub u odbiorcy końcowego. Dofinansowanie będzie udzielane na analogicznej zasadzie jak w Kredycie technologicznym tj. przy współudziale banków komercyjnych oraz w formie bezzwrotnej dotacji na wzór premii technologicznej.

Ścieżki wdrażania priorytetu nr 1 FENG

Program FENG będzie wdrażany w ramach dwóch ścieżek:

1. ścieżki ogólnej umożliwiającej realizację projektów obejmujących moduły obligatoryjne oraz fakultatywne,
2. ścieżki dedykowanej projektom wpisującym się w założenia Europejskiego Zielonego Ładu w Polsce lub związanym z wyzwaniami cyfrowymi lub społecznymi, w których modułem obowiązkowym będzie jeden z trzech modułów: „Zazielenienie przedsiębiorstw”, „Cyfryzacja” lub „Wdrożenie innowacji”.

Podsumowanie

Podsumowując zmiany w programie FENG powinny ucieszyć w szczególności podmioty z sektora MŚP. Dominować będzie wsparcie bezzwrotne, w tym utrzymane zostaną bezzwrotne dotacje dla mikro i małych przedsiębiorców, czyli podmiotów, które wykazują niski poziom aktywności badawczo- rozwojowej głównie z uwagi na: wysokie ryzyko związane z utrudnionym dostęp do zewnętrznego finansowania o charakterze komercyjnym (tj. przez sektor bankowy), niepewność co do komercyjnego ich wykorzystania oraz znaczne odsunięcie ewentualnych zysków w czasie. Postawienie głównie na formę bezzwrotną sprawi, że dużo łatwiejsze stanie się pozyskanie dofinansowania dla firm jednoosobowych (jednoosobowych działalności gospodarczych), które nierzadko mają innowacyjne pomysły, ale dysponują ograniczonym wkładem własnym oraz niską zdolnością kredytową.

Zachęcamy do śledzenia naszych kolejnych wpisów. Już wkrótce przybliżymy inne możliwości wsparcia o podobnym poziomie atrakcyjności co dotacje unijne. 2022 r. jest bowiem interesujący jeśli chodzi o zakres ulg podatkowych. Mowa tu zarówno o wprowadzeniu nowych ulg (np. ulgi na prototyp), jak i modyfikacji już istniejących (umożliwienie korzystania jednocześnie z kilku form wsparcia).