Komisja Europejska zatwierdziła Umowę Partnerstwa dla Polski co daje zielone światło funduszom europejskim mającym wesprzeć polską gospodarkę. To drugi po KPO (Krajowy Plan Odbudowy) ogromny zastrzyk gotówki, który trafi do przedsiębiorców, osób fizycznych oraz jednostek samorządu terytorialnego.

2 tys. euro dla każdego obywatela Polski

W ramach wynegocjowanej Umowy Partnerstwa do budżetu unijnego do Polski trafi 76 mld euro (ok. 350 mln zł). Podobnie jak w ubiegłych latach środki te są zaplanowane do wykorzystania w 7-letniej perspektywie (2021-2027). Okres kwalifikowalności wydatków zgodny z zasadą n+3 oznacza jednak, że beneficjenci będą mogli realnie ponosić wydatki do końca 2029 r. Jak wyliczyła unijna Komisarz ds. spójności i reform przyznane Polsce wsparcie w przeliczeniu na jednego obywatela wyniesie 2 tys. euro. Oczywiście nie będzie mieć ono formy bezpośrednich świadczeń (na wzór np. 500 plus) natomiast pozwoli na dofinansowanie realizacji projektów zorientowanych na podnoszenie konkurencyjności przedsiębiorstw (w następstwie prowadzenia prac B+R i wdrażania innowacyjnych rozwiązań, przeprowadzania zielonych inwestycji czy internacjonalizacji działalności) oraz podniesienie poziomu życia obywateli.

Czym jest Umowa Partnerstwa?

Umowa Partnerstwa to dokument ramowy regulujący zasady współpracy między Polską a Unią Europejską. Stanowi on strategię wykorzystania funduszy europejskich w perspektywie 2021-2027. Do podziału jest 76 mld euro (blisko 350 mld zł). Na ten budżet składa się pięć funduszy unijnych (Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego, Europejski Fundusz Społeczny, Fundusz Spójności, Fundusz na rzecz Sprawiedliwej Transformacji, Europejski Fundusz Morski, Rybacki i Akwakultury), z których będą finansowane programy krajowe, regionalne, transgraniczne oraz pozostałe instrumenty wsparcia. Negocjacje Umowy Partnerstwa, które poprzedziły szeroko zakrojone konsultacje społeczne, trwały od stycznia 2022 r. Obszary negocjacji między polskim rządem, a Komisją Europejską stanowiły przede wszystkim zasięg geograficzny Funduszu na rzecz Sprawiedliwej Transformacji oraz transfery pomiędzy funduszami. Ostateczne rozstrzygnięcia powinny ucieszyć potencjalnych Wnioskodawców – z Funduszu na rzecz Sprawiedliwej Transformacji będą mogły skorzystać podmioty z dwóch dodatkowych województw tj. łódzkiego i małopolskiego (pierwotnie planowano ograniczyć wsparcie do trzech regionów najbardziej dotkniętych skutkami trwającej transformacji energetycznej tj. śląskiego, dolnośląskiego i wielkopolskiego), ponadto zwiększeniu uległ zakres geograficzny interwencji w ramach programu dla Polski Wschodniej, który zgodnie z pierwotnym stanowiskiem Komisji Europejskiej miał zostać wygaszony. Przyjęta Umowa Partnerstwa zakłada włączenie do Programu części Mazowsza bez Warszawy i przyległych powiatów.

Instrumenty wsparcia

Umowa Partnerstwa będzie wdrażana w oparciu o programy o zasięgu regionalnym, krajowym oraz transgranicznym. Podobnie jak w poprzedniej perspektywie (2014-2020) 60% budżetu będzie wydatkowane na poziomie krajowym, 40% zostanie przekazane do marszałków województw i wydatkowane w ramach 16 programów regionalnych. Dofinansowanie z Unii Europejskiej na poziomie krajowym będzie można pozyskać z jednego z poniższych programów:

• Fundusze Europejskie na Infrastrukturę, Klimat i Środowisko (FEnIKS) – 24 mld euro
• Fundusze Europejskie dla Nowoczesnej Gospodarki (FENG) – 8 mld euro
• Fundusze Europejskie na Rozwój Cyfrowy (FERC) – 2 mld euro
• Fundusze Europejskie dla Polski Wschodniej (FEPW) – 2,6 mld euro
• Fundusze Europejskie dla Rozwoju Społecznego (FERS) – 4 mld euro
• Pomoc Techniczna dla Funduszy Europejskich (PTFE) – 550 mln euro
• Fundusze Europejskie dla Rybactwa (PFER) – 512 mln euro
• Fundusze Europejskie na Pomoc Żywnościową (FEPŻ) – 525 mln euro.

Uruchomione zostaną również Programy Regionalne (16) i inne instrumenty dedykowane samorządom (Instrumenty Terytorialne).

Dotacje unijne z nowej perspektywy – kiedy pierwsze konkursy?

Zatwierdzona Umowa Partnerstwa stanowi pierwszy krok do uruchomienia dotacji unijnych z nowej perspektywy. Teraz zakończone muszą jeszcze zostać prace nad poszczególnymi programami. Część programów krajowych (np. FENG) jest już blisko wersji finalnej. Z końcem czerwca Konfederacja Lewiatan otrzymała propozycję wyboru kryteriów projektu w FENG (w latach 2021-2022) i można się spodziewać, że jeszcze we wrześniu kryteria te zostaną ostatecznie zatwierdzone przez Komitet Monitorujący. Zatwierdzenie kryteriów będzie stanowiło podstawę do ogłoszenia pierwszych naborów. Tym samym coraz bardziej realne wydaje się uruchomienie Kredytu na innowacje technologiczne jeszcze w tym roku!