W nowej perspektywie finansowej i nowych programie operacyjnym Fundusze Europejskie dla Nowoczesnej Gospodarki obowiązują nowe zasady. Ścieżka SMART to dobrze znana już wszystkim dotacja przeznaczona dla przedsiębiorców i nie tylko bo także umożliwiająca realizację projektów w partnerstwie z jednostkami badawczymi.

Ogólne warunki realizacji projektu zgodnie z Umową o dofinansowanie nakładają na Beneficjenta obowiązek osiągnięcia określonych we wniosku o dofinansowanie celów i wskaźników Projektu poprzez osiągnięcie celów i wskaźników każdego z modułów wchodzących w skład Projektu. Tutaj stawia się największy nacisk. Prawidłową realizację projektu określa właśnie osiągniecie wszelkich wskaźników, które Beneficjent wskazał we wniosku o dofinansowanie.

Wraz z nowymi dotacjami przyszły nowe zasady. W Ścieżce SMART Instytucja Zarządzająca będzie monitorować wykazywanie założonych wskaźników na bieżąco. Co to oznacza -> osiągnięcie wskaźników nie będzie oceniane wyłącznie na końcu realizacji projektu. Sprawdzane będzie wykazywanie założonych wskaźników w trakcie trwania projektu. Na tej podstawie Instytucje Zarządzające czyli PARP i NCBR będą monitorować czy projekt prowadzony jest prawidłowo przez Beneficjenta. Taką informację o osiągnięciu poszczególnych wskaźników Beneficjent będzie przedstawiał Instytucji dołączając do wniosku o płatność zestawienie, w którym podany będzie bieżący poziom ich realizacji.

W związku z powyższym, nie ma wówczas obowiązku składania do Instytucji raportów okresowych. Jest to zdecydowanie zmiana usprawniająca realizację projektów w nowej perspektywie. Jednak mimo braku obowiązku składania raportów okresowych, Instytucja w dalszym ciągu może wymagać udostępnienia wszelkich dokumentów i informacji dotyczących realizacji Umowy, dlatego zalecane jest tworzenie wewnętrznych raportów. Zapiski Umowy wskazują, że Beneficjent w okresie obowiązywania Umowy zobowiązuje się udzielać Instytucji oraz podmiotom upoważnionym przez Instytucję wszelkich informacji lub udostępnić wszelkie dokumenty dotyczące realizacji Umowy i wydatkowania dofinansowania w terminie wskazanym przez Instytucję.

Ogółem mówiąc raportowanie wskaźników oraz w zakresie przestrzegania zasad horyzontalnych i polityk unijnych, w tym dotyczących pomocy publicznej, zamówień publicznych, prawa pracy, Karty Praw Podstawowych Unii Europejskiej (art. 1, 3-4, 6-8, 10, 15, 20-23, 25-26, 30-31) i Konwencji o prawach osób niepełnosprawnych (art. 2-7, 9), w okresie realizacji Projektu oraz w okresie trwałości Projektu zastąpiło składanie raportów okresowych.

Co w przypadku gdy Beneficjent nie osiągnie wartości wskaźników produktu i rezultatu?

W przypadku stwierdzenia przez Instytucję, że cel Projektu został osiągnięty, ale Beneficjent nie osiągnął wartości wskaźników produktu określonych w Umowie, Instytucja może pomniejszyć dofinansowanie proporcjonalnie do stopnia nieosiągnięcia tych wskaźników.

Natomiast w przypadku stwierdzenia przez Instytucję, że cel Projektu został osiągnięty, ale Beneficjent nie osiągnął wartości wskaźników rezultatu określonych w Umowie, Instytucja może żądać zwrotu dofinansowania proporcjonalnie do stopnia nieosiągnięcia tych wskaźników. Pomniejszenia dokonuje się z uwzględnieniem pomniejszenia dokonanego przy nieosiągnięcia wartości wskaźników produktu.

W celu monitorowania realizacji projektu i ewaluacji Beneficjent ma obowiązek współpracowania z Instytucją Zarządzającą, a w szczególności jego obowiązkiem jest:

• informowanie o Projekcie, w tym o osiągniętych wartościach wskaźników i przestrzeganiu zasad horyzontalnych i polityk unijnych,
• informowanie o efektach ekonomicznych i innych korzyściach powstałych w wyniku realizacji Projektu,
• uczestniczenie w ankietach, wywiadach oraz udostępnianie informacji koniecznych dla ewaluacji, w tym ewaluacji zlecanych przez Instytucję Zarządzającą.

Ochrona środowiska w nowej perspektywie finansowej 2021-2027

Jak wiadomo ochrona środowiska i wzmacnianie świadomości na temat ekologicznej gospodarki i zielonej transformacji przedsiębiorstw zyskało swoje znaczenie w nowej ofercie dotacji unijnych.

Umowa o dofinansowanie określa obowiązek Beneficjenta wobec spełnienia polityk horyzontalnych, dostarczenia wypełnionego formularza „Analiza zgodności Projektu z polityką ochrony środowiska”, postępowania zgodnie z hierarchią odpadów w tym uwzględniając zapobieganie powstawania odpadów trakcie realizacji projektu a także po jego zakończeniu. Co więcej środki trwałe, które zostaną zakupione i przeznaczone będą wyłącznie na cele projektu po zakończeniu użytkowania nie powinny stać się odpadem. Beneficjent musi temu zapobiec, a w przypadku gdy staną się odpadem należy postępować z nimi zgodnie z normami prawa dotyczącymi gospodarowania odpadami i z uwzględnieniem zaleceń producenta. Aspekt zapobiegania powstawania odpadów dotyczy także zagospodarowania substancji/odpadów niebezpiecznych powstałych w trakcie lub po zakończeniu projektu. Ponadto zobowiązania sięgają także realizacji projektu zgodnie z wymogami określonymi dyrektywą w sprawie oceny skutków wywieranych przez niektóre przedsięwzięcia publiczne i prywatne na środowisko, dyrektywą w sprawie ochrony dzikiego ptactwa, dyrektywą w sprawie ochrony siedlisk przyrodniczych oraz dzikiej fauny i flory i dyrektywą ustanawiającą ramy wspólnotowego działania w dziedzinie polityki wodnej (o ile będzie dotyczyło danego Projektu). W przypadku inwestycji w infrastrukturę o przewidywanej trwałości wynoszącej co najmniej 5 lat Beneficjent ma obowiązek uodpornienia na zmiany klimatu.